ခ်င္းအမ်ဳိးသားေန႔ဆိုတာ ခ်င္းလူမ်ိဳးတို႔ရဲ့ ကိုယ့္ကံၾကမၼာကို ကိုယ္ဖန္တီးခြင့္ ျပန္လည္ရရွိေရးနဲ႔ လြတ္လပ္မႈ၊ တန္းတူညီမွ်မႈတို႔ ရရွိေရးအတြက္ ႏွစ္ေပါင္း(၄၀)ေက်ာ္ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွား တိုက္ပြဲဝင္လာခဲ့ရာကေန ေပၚေပါက္လာတဲ့ သမိုင္းဝင္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ တစ္ခုပါ။ ၁၈၉၅-၁၉၄၈ခုႏွစ္မွ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရရွိတဲ့အထိ စဥ္ဆက္မျပတ္ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားရင္း ျဖစ္ေပၚလာခဲ့တာပါ။ ခ်င္းလူမ်ိဳးစုဟာ ၁၈၉၇ ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္ မက်ေရာက္ခင္ကာလအထိ ကိုယ့္မင္းကိုယ့္ခ်င္းျဖင့္ မိမိတို႔ကိုယ္ မိမိတို႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကတဲ့ လူမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။
ေမၿမိဳ႕ (အခု ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕) အေျခစိုက္အဂၤလိပ္စစ္တပ္မွာတာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနၾကတဲ့ ခ်င္းအမ်ဳိးသားေတြဟာ ၁၉၁၈ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၀ ရက္ေန႔မွာ ခ်င္းအမ်ဳိးသားမ်ားပညာရည္ျမႇင့္တင္ေရး အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကၿပီး ခ်င္းအမ်ဳိးသားတို႔႔ရဲ့ ပညာရည္ျမႇင့္တင္ေရးကို စျပီးႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတို႔ရဲ့ သမိုင္းမွာ ပထမဦးဆံုးဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ့ ဒီအဖြဲ႕အစည္းမွာ ဥကၠ႒အျဖစ္ ဆူဗီဒါအြမ္ပိုင္း (ကန္ပက္လက္ခ႐ိုင္)၊ ဒု-ဥကၠ႒အျဖစ္ ဦးဝမ္သူးေမာင္ (ဝမ္းသူးရြာ၊ မင္းတပ္ၿမိဳ႕နယ္)၊ အတြင္းေရးမႉးအျဖစ္ ဦးရမ္းေလာင္းလိန္ (ကန္ပက္လက္ၿမိဳ႕နယ္)၊ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအျဖစ္ ေျမျပန္႔အ႐ႈိခ်င္းမ်ား၊ လူရွည္ခ်င္း အမ်ဳိးသားတို႔ပါဝင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေၾကာင့္ပဲ ခ်င္းအမ်ဳိးသားေန႔ သတ္မွတ္ေရးအတြက္ အေရးပါတဲ့ေန႔တစ္ရပ္ ျဖစ္လာခဲ့ရတယ္။
၁၉၂၈ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၀ ရက္ေန႔ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတို႔ရဲ့ ပထမဆံုး ခ်င္းႏိုင္ငံေရးပါတီျဖစ္တဲ့ ခ်င္းေတာင္ညီညြတ္ေရး အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၾကျပီး ၁၉၃၃မွာ ခ်င္းအမ်ဳိးသားညီညႊတ္ေရးအဖြဲ႔ ဆုိျပီး အမည္ေျပာင္း မွည့္ဆိုခဲ့ၾကတယ္။ ၁၉၃၄ စက္တင္ဘာလ၂၉ရက္ေန႔မွာ ခ်င္းအမ်ဳိးသားညီညႊတ္ေရးအဖြဲ႕ ညီလာခံတစ္ရပ္က်င္းပခဲ့ၿပီး ၿဗိတိသွ်ဆီမွ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတို႔ရဲ့ အခြင့္အေရးနဲ႔ ႏွစ္နာခ်က္ ၉ ခ်က္ကို တင္ျပ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီ ညီလာခံရဲ့ အေရးႀကီးဆံုး ေတာင္းဆိုခ်က္ဟာ ျပည္မကို လြတ္လပ္ေရးေပးရင္ ခ်င္းေတာင္ကိုလည္း လြတ္လပ္ေရး ေပးရမယ္။ အျခားတိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေတြနည္းတူ ခ်င္းအမ်ဳိးသားမ်ားကိုလည္း တန္းတူအခြင့္အေရး ေပးရမယ္ လို႔ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
၁၉၃၈ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ခ်င္းအမ်ဳိးသားညီညႊတ္ေရးအဖြဲ႔ရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ ၉ ခ်က္ကို ေဆြးေႏြးဖို႔ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္က ခ်င္းအမ်ဳိးသား ကိုယ္စားလွယ္ ၃၀၀၀ခန္႔ နဲ႔ အဂၤလိပ္ အာဏာပိုင္ တို႔ဟာ ကန္ပက္လက္ၿမိဳ ႔မွာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ခ်င္းအမ်ဳိးသားညီညႊတ္ေရးအဖြဲ႔ရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ၿဗိတိသွ် အာဏာပိုင္တို႔အေနနဲ႔ "မည္သို႔မွ်လိုက္ေလ်ာေပးႏိုင္မည္မဟုတ္" ဆိုတဲ့ တု႔ံျပန္ခ်က္ေၾကာင့္ ခ်င္းအမ်ဳိးသား ကိုယ္စားလွယ္အေနနဲ႔လည္း ဆႏၵျပျပီးတုံ႔ျပန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္မွာ အဂၤလိပ္အစိုးရဟာ ခ်င္းအမ်ဳိးသားညီညႊတ္ေရးကို တရားမဝင္အဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့ၿပီး ဦးဝမ္သူးေမာင္ႏွင့္အဖြဲ႕ ၉ ဦးတို႔ကို ဖမ္းဆီးခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔အဖြဲ႔ကို ဖလမ္း၊ ဟားခါး၊ တီးတိန္၊ ျမင္းၿခံ၊ မႏၲေလး၊ ကသာ ေထာင္ေတြမွာ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ခဲ့တယ္။ ဦးဝမ္သူးေမာင္ဟာ အႀကိမ္ႀကိမ္အဖမ္းခံရၿပီး သူ႔ရဲ့ အိမ္ကိုပါ မီး႐ႈိ႕ပစ္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသူေပါ့။
၁၉၄၈ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၉-၂၂ ရက္မ်ားမွာ ခ်င္းဝိေသသတိုင္း၊ တိုင္းလံုးဆိုင္ရာ ညီလာခံတစ္ရပ္ကို ဖလမ္းၿမိဳ ႔မွာ က်င္းပခဲ့ျပီး ခ်င္းဝိေသသတိုင္း အနယ္နယ္အရပ္ရပ္က ျပည္သူလူထု ၅၀၀၀ ေက်ာ္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး ရြာသူႀကီး၊ တိုက္သူႀကီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ေျပာင္းခြန္၊ လူခြန္၊ အမဲခြန္ ေပးေဆာင္တဲ့စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းျပီး ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကို က်င့္သံုးရင္း ေဖေဖာ္ဝါရီလ၂၀ရက္ေန႔မွာ ခ်င္းအမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ ေထာက္ခံအတည္ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ ၁၉၁၈-၁၉၄၈ထိဟာ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတို႔အတြက္ သမိုင္းဝင္အျဖစ္အပ်က္ေတြ တစ္ခုၿပီး တစ္ခု ဆက္တုိက္ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့အတြက္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၀ ရက္ေန႔ကို ခ်င္းအမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ တရားဝင္သတ္မွတ္ဖို႔ ၁၉၅၀ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔မွာ ျပဳလုပ္က်င္းပခဲ့တဲ့ ခ်င္းအမ်ဳိးသားေရးရာေကာင္စီ အစည္းအေဝးကေန သတ္မွတ္ အတည္ျပဳ ျပဌာန္းခဲ့ၾကပါတယ္။ မင္းတပ္ၿမိဳ႕မွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ခ်င္းအမ်ဳိးသားေန႔ကို ျပဳလုပ္ က်င္းပခဲ့ျပီး ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးအခ်ဳိ႕ တက္ေရာက္အားေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတရဲ့ သဝဏ္လႊာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ဖတ္ၾကားအားေပးခဲ့ပါတယ္။
ဒါေတြကေတာ့ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔ျဖစ္ေပၚလာပံု အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေလးေပါ့။ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြရဲ့ခ်စ္စရာ ရိုးရာဓေလ့အခ်ိဳ ႔ Angel Shaper သိသေလာက္ေျပာျပရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြဟာ အရင္ဘုိးဘြားေခတ္ကတည္းက အင္မတန္မွကို ရိုးသားျဖဴစင္ျပီး သစၥာတရားကို တန္ဖိုးထားတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလူမ်ိဳးစုကို သစၥာရွိတဲ့ ေတာင္ဇလပ္ပန္းနီေလးေတြ၊ ေအာက္ခ်င္းငွက္ကေလးေတြနဲ႔ ကိုယ္စားျပဳခဲ့တယ္ေလ။
ေတာင္ဇလပ္ပန္းဆိုတာ ကမၻာေပၚမွာရွိတဲ့ အလွဆံုး၊ အေမႊးဆံုး နဲ႔ နာမည္အႀကီးဆံုးပန္း မဟုတ္ခဲ့ေပမယ့္ သူ႔သဘာဝနဲ႔သူ ပြင့္ဖူးတတ္တဲ့ျပီး ေနဒဏ္၊ မိုးဒဏ္၊ ေလဒဏ္ အားလံုးကို ႀကံ့ႀကံ့ခံရင္း သစၥာရွိရွိ ပြင့္ဖူးတတ္တဲ့ သစၥာရွိတဲ့ပန္းကေလးတစ္မ်ိဳးပါ။ ေတာင္ဇလပ္ပန္းဟာ ပင္စည္ကေန ခူးဆြတ္ေပမယ့္ သူ႔သဘာဝကိုက အၾကာႀကီး ပြင့္လန္းနိုင္စြမ္းရွိတဲ့ ထူးဆန္းတဲ့ပန္းတစ္မ်ိဳးေပါ့။ ဒီပန္းေလးေတြဟာ ေျမျပန္႔ ေဒသေတြမွာ မပြင့္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီလိုေအးခ်မ္းတဲ့ ေတာင္ေပၚေဒသမွာပဲ ထူးျခားစြာ ပြင့္တတ္တဲ့ ပန္းတစ္မ်ိဳးပါ။ ေတာင္ဇလပ္ပန္းေတြဟာ ခ်င္းျပည္နယ္ကို ကိုယ္စားျပဳအလွဆင္ေနတဲ့ သဘာဝကေပးတဲ့ လက္ေဆာင္ပါ။
ေအာက္ခ်င္းငွက္ရဲ့ သဘာဝဟာဆုိရင္ သူတို႔ဟာသစၥာရိွတဲ့အမ်ိဳးေတြျဖစ္တယ္။ ဘယ္ေလာက္ထိ သစၥာရွိသလဲ ဆိုရင္ေတာ့ တစ္ေကာင္ေသရင္ က်န္ခဲ့တဲ့တစ္ေကာင္ကပါ သူ႔ခ်စ္သူေသတဲ့ေနရာေဒသကိုေရာက္ေအာင္ ဟုိးအျမင့္ဆံုးေကာင္းကင္ေပၚကေန ထိုးဆင္းက်ျပီး အသက္ေသခံရင္း ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ၊ သစၥာတရား ႀကီးမားခဲ့ ၾကတဲ့ ငွက္ကေလးေတြေပါ့။ သူတို႔ရဲ့သစၥာတရားဟာ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြအတြက္ အေကာင္းမြန္ဆံုးေသာ ပံုသက္ေသ ေကာင္းေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
ဥပမာေလးတစ္ခုေျပာရရင္ အရင္ေခတ္တုန္းက ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြရဲ့ေတာင္ေပၚေဒသ ေတာရြာေတြမွာ ေသာ့ဆုိတာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ပစၥည္းေပ်ာက္တယ္။ ခုိးတယ္၊ ဝွက္တယ္၊ သူခိုး ဆုိတာ မရွိခဲ့ဘူးေလ။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ဟာ ယံုၾကည္မႈရွိတယ္။ သစၥာရွိၾကတယ္။ လယ္ထြန္သြား၊ အျပင္သြားတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာေတာ့ ကြ်ဲ၊ ႏြား တိရိစာၦန္ေတြရဲ့ ရန္ကေန ကာကြယ္ဖို႔ေလာက္ပဲ သစ္လံုးေတြနဲ႔ အကာအကြယ္ျပဳ ခဲ့ၾကတာပါ။ အဲဒီေလာက္ ေအးခ်မ္းခဲ့တာေပါ့။
ေနာက္ျပီး ခ်စ္စရာဓေလ့တစ္ခုကေတာ့ လူပ်ိဳ၊ အပ်ိဳေတြဟာ မိဘႏွစ္ပါးရဲ့ မ်က္စိေအာက္မွာပဲ ခ်စ္ေရးဆို တတ္ၾကတယ္။ ခ်စ္ခြင့္ပန္ၾကပါတယ္တဲ့ေလ။ အခ်စ္ေရးဆိုတဲ့အခါမွာလဲ ကဗ်ာေတြ၊ သီခ်င္းေလးေတြဖြဲ႔ဆိုျပီး ခ်စ္ေရးဆိုတတ္ၾကတာ ဓေလ့တစ္ခုေပါ့။ လူပ်ိဳလွည့္ျပီဆိုရင္ လူသူရွိတဲ့ေနရာ အဓိကကေတာ့ အပိ်ဳေလးရဲ့ ေနအိမ္မွာ မိဘ၊ေမာင္နွမရွိေနခ်ိန္ေတြမွသာ လည္ခြင့္ရွိပါတယ္။ သမီးရည္းစားခ်ိန္းေတြ႔ၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့ မိသားစုအားလံုးနဲ႔ မီးဖုိေဘးမွာမီးကေလးလႈံရင္း တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ မ်က္လံုးခ်င္းစကားေျပာၾကျပီး ခ်စ္ၾကည္ႏူးၾကရတယ္ ဆိုပဲ။ ဒီေခတ္လူငယ္ေတြလို လူသူပါးျပီး ေမွာင္တဲ့ေနရာေတြ၊ ရုပ္ရွင္ရံုေတြ၊ ပန္းျခံရဲ့ ေထာင့္ေနရာေလးေတြ၊.... စတဲ့ စတဲ့ ေနရာေလးေတြမွာ ခ်ိန္းေတြ႔ၾကတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ေျပာခ်င္တာပါ။ အဟဲ။ ခ်စ္သူခ်င္းလဲ ေအာက္ခ်င္းငွက္ေတြလိုပဲ သစၥာရွိၾကတယ္။ ေသတဲ့အထိကုိပဲ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး တန္ဖိုးထားျပီး ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတတ္ၾကပါတယ္။
ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြမွာ ခ်င္းစကား၊ ခ်င္းအမ်ိဳးအႏြယ္ေပါင္း အမ်ားႀကီး အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ (အကုန္လံုးကို ေဖာ္ျပရင္ ပိုစ့္ကအရမ္းကုိ ရွည္သြားလိမ့္မယ္။ ဒီေတာ့ အခြင့္ႀကံဳမွ ေဖာ္ျပပါ့မယ္)။ ပန္းအိုးေလးတစ္လံုးကို အလွဆင္ဖို႔ အတြက္ ပန္းပြင့္ အမ်ိဳးစံု၊ အေရာင္စံု အသံုးျပဳမွသာ လိုအပ္သလို အလွပဆံုး အလွဆင္ႏိုင္သလိုပဲ၊ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြ ဟာလဲ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ အမ်ိဳးႏြယ္စု၊ ဘာသာစကားစုေတြေၾကာင့္သာ ပိုျပီး လွပသက္ဝင္ အဓိပၸာယ္ရွိရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ ၂၀၁၀ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၀ ရက္ေန႔မွာက်ေရာက္တဲ့ (၆၂) ႀကိမ္ေျမာက္ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေန႔ကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ဒီပိုစ့္ေလးကို ေရးသားရျခင္းပါ။ ျပည့္ျပည့္စံုစံု မေဖာ္ျပႏိုင္တာ Angel Shaper ရဲ့ အားနည္းခ်က္ ျဖစ္သလို၊ ေသခ်ာေလ့လာျပီးမွ ခ်င္းျပည္နယ္နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး စိတ္ဝင္စားစရာအခ်ိဳ ႔ကို အခြင့္ရွိရင္ တင္ျပပါဦးမယ္။
ဒီပိုစ့္ေလးအတြက္ လုိအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို စိတ္ရွည္လက္ရွည္ အႀကံေပးျပီး ကူညီေျပာျပေပးတဲ့ အကို (U Sianpu) နဲ႔ သူငယ္ခ်င္း ေပါက္စီကို ေက်းဇူးအႀကီးႀကီးတင္ပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္းေပါက္စီ ဆြဲထားတဲ့ ဒီဇိုင္းေလးေၾကာင့္လဲ ေက်းေက်းစ္ေနာ္။
ခ်စ္ျခင္းမ်ားစြာျဖင့္
Angel Shaper
19.2.2010 (Fri;)
11:25 Pm